«Στο σήμερα, το έργο του Μίλερ είναι ξανά επίκαιρο. Βλέπουμε σχεδόν παντού να στήνονται διάφορα “κυνήγια μαγισσών” για ασήμαντους ως σημαντικούς λόγους. Στην κρίση ας πούμε στήναμε κρεμάλες για όποιον έπαιρνε τυρόπιτα και δεν του έκοβαν απόδειξη. Στο σήμερα από το πρωί ως το βράδυ μας φταίνε τα κορωνοπάρτι, οι φοιτητές, οι πιλοτές, αυτοί που δεν εμβολιάζονται, αυτοί που πάνε σε πορείες και απεργίες, ο κακός μας ο καιρός. Τηλεοπτικά πανελ σε ρόλο ‘Δικαστηρίου’ και ‘Επιτροπής’ υφαίνουν το πέπλο της παράνοιας που μέσα του, κατά καιρούς, όλοι μας έχουμε αποκοιμηθεί ελπίζοντας να μην είμαστε οι επόμενοι που θα τους δείξουν με το δάκτυλο» γράφει η Ματριόσκα η Κόκκινη στο άρθρο της «The Crucible».
Κάπως έτσι κι εγώ
αντιλαμβανόμενος τον διχασμό κι έχοντας δει σε αίθουσα τέχνης, το «The Crucible» στον
κινηματογράφο με τους Yves Montand, Simone Signiore, σε διασκευασμένο σενάριο των
Arthur Miller και Jean-Paul Sartre, λίγο μετά το 1975, μπούκωσα. Περίεργο αίσθημα κενού, πληρότητας κι ανακατώματος ταυτόχρονα. Το ίδιο συναίσθημα ακριβώς είχα κι όταν κατέβαινα τον λόφο που ήταν ο κινηματογράφος
έχοντας δει την νέα έκδοση του «The Crucible», είκοσι χρόνια μετά, σαν «Οι
Μάγισσες του Σάλεμ» αυτή την φορά με τους Daniel Day-Lewis καί Winona Ryder. Μπούκωμα,
απέχθεια, αηδία για την παράνοια και τον φανατισμό των ανθρώπων. Τέρας,
κτηνώδες κι απλησίαστο, γίνεται τελικά ο άνθρωπος όταν φοβάται, μισεί και
φανατίζεται. Είναι η κατάσταση του εγκλεισμού, φυσικού και ψυχικού, που ζούμε; Είναι η θεμελιακή, υπαρξιακή θα έλεγα, αντίθεση μου με την υποχρεωτικότητα και τον φασισμό που έρχεται; Είναι η αβεβαιότητα του αύριο που πλησιάζει σαν βραχνάς και μπόρα; Είναι η ελπίδα, η επιθυμία κι η ευχαρίστηση που χάθηκαν, γιατί δεν φυτρώνουν σ' άγονο τόπο; Είναι ένα μοναχά ή όλα αυτά μαζί, που μ’ έκαναν να κινηθώ και να φύγω από τους τέσσερεις τοίχους της ‘φυλακής’ μου; Δεν ξέρω. Μη έχοντας διέξοδο όμως προς τον δρόμο και την πόλη, λόγω απαγόρευσης κι αηδίας, ανέβηκα στην ταράτσα της πολυκατοικίας.
Η νύχτα ήταν γλυκιά, η μοναξιά αφοριστική κι ο ουρανός μ’ αστέρια. Η θάλασσα, μια πολυκατοικία μετά κι ένα πάρκο, έστελνε την οσμή, την θωριά και την αύρα της. Η Μεσόγειος κι ο ουρανός ένα. Η ησυχία με πλάνεψε. Ήχοι, υπαρκτοί ή φανταστικοί με μάγεψαν. Στον ουρανό το φεγγάρι σε φάση waxing crescent στέκει παράμερα αφήνοντας θέση, χώρο και προτεραιότητα και στ’ αλλά αστέρια να φανούν. Έτσι διέκρινα την Μεγάλη και την Μικρή Άρκτο με τον Πολικό Αστέρα. Είδα την Πούλια, την Κασσιόπη και τον Κύκνο, ένδειξη ότι έφτασε το καλοκαίρι. Είδα χιλιάδες άστρα να λαμπυρίζουν και να αντιφεγγίζουν στην θάλασσα. Απίστευτη σύζευξη κι αντιστοιχία. Σαν βράχοι, βραχονησίδες και μικρονήσια στα νερά της Μεσογείου έμοιαζαν. Ασυναίσθητα ήρθε στην μνήμη μου η σειρά 'The First Eden' του sir David Attenborough. Μια μνημειώδης παραγωγή του BBC που παρουσίαζε την ιστορία της εγκατάστασης του ανθρώπου στη Μεσόγειο. Για τον άνθρωπο, ήταν μια διαδρομή στον παράδεισο. Για τη φύση, ήταν μια αντίστροφη πορεία υποβάθμισης. Κάποια στιγμή, άνθρωπος και φύση ισορρόπησαν σε αυτό που σήμερα αποκαλούμε μεσογειακό οικοσύστημα. Αυτό μοιάζει με αρμονική συνύπαρξη, και ίσως είναι – αλλά στην αρχή αυτής της ιστορίας έγιναν συγκλονιστικά πράγματα, ιδίως στα νησιά. Οι ακατοίκητες αυτές νησίδες και βραχονησίδες είναι οι τελευταίες ψηφίδες του θαυμαστού κόσμου που υπήρχε πριν την εμφάνιση του ανθρώπου στη λεκάνη. Προστατευμένες επί χιλιάδες χρόνια λόγω της απομόνωσής τους, σήμερα είναι ευάλωτες σε ισοπεδωτικές επενδύσεις, οι οποίες ισχυρίζονται ότι αξιοποιούν άχρηστους βράχους "στην μέση του πουθενά" ενώ, στην πραγματικότητα, καταστρέφουν ένα από τα τελευταία αυθεντικά φυσικά καταφύγια της Ευρώπης.
Αυτές οι νησίδες, σημεία στίξης, τελείες, άνω τελείες, κόμματα, θαυμαστικά, ερωτηματικά κι αποσιωπητικά, απλωμένα στο υγρό χαλί της Μεσογείου. Σ’ αυτές τις νησίδες και σ΄ αυτές τις ακτές οι ήχοι, ο ψυχισμός των ποιητών κι εμπειρίες των ανθρώπων, έγιναν τραγούδι. Μ’ αυτές τις νησίδες ταυτίστηκαν οι ήχοι που μου έρχονταν από θάλασσα, ουρανό κι ατμόσφαιρα που μαζί με τη διάθεση της στιγμής έφτιαξαν αυτό το μουσικό ταξίδι.
Ξεκινά λοιπόν αυτή η τραβέρσα, παρέα με το Pad και τους φανταστικούς ή πραγματικούς συνοδοιπόρους και συνακροατές μου, κι όπως κάθε ταξίδι ξεκινά από την στεριά έτσι κι εμείς βρισκόμαστε στο Atlit την παράκτια πόλη που βρίσκεται νότια της Χάιφα και τ’ ακρωτήρι Crusader Fortress κάστρο κι απομεινάρι του δυτικού θρησκευτικού επεκτατισμού που ξεκίνησε την αποικιοκρατία. Πάτησα το πλήκτρο. Η τοποθεσία βρέθηκε κι η μουσική με την φωνή της, ισραηλινής την καταγωγή, Hadar Maoz ξεχύθηκε στη σιγαλιά. «On the Silk Road» (ΕΔΩ). Πεταγόμαστε μετά την μπούκα της Μεσογείου και στην Praia da Culatra που βρίσκεται στη Ria Formosa στην περιοχή του Αλγκάρβε της Πορτογαλίας. Παρέα μας κάνει η εκστατική φωνή της ντόπιας Margarida Guerreiro να τραγουδά live το «Por te querer tanto» (ΕΔΩ). Είπαμε ότι το ταξίδι μας δεν είναι γραμμικό ούτε ακολουθεί καμιά ρότα πλοίου, τρένου, κοπαδιού ή πετούμενου μέσου ή όντος. Είναι ένα ταξίδι στο χώρο, στον χρόνο και τις νότες με μόνο σημεία στίξης τις βραχονησίδες, τ’ αστέρια και τις ψυχές. Πλήκτρο για στις νησίδες Αγία Θέκλα κι Αγία Νάπα νοτιοανατολικά της Κύπρου που είναι έτοιμες να τις καταβροχθίσει ο σημερινός οικονομικός εκσυγχρονισμός όπως καταβρόχθισε, μισό σχεδόν αιώνα πριν, το βόρειο τμήμα της η βουλιμία του γείτονα κι εχθρού της. Το τριμελές μουσικό συγκρότημα Monsieur Doumani από την Κύπρο και το «Pissoúrin» τους, μας συνοδεύει (ΕΔΩ). Τραβάμε για Linosa το μικρό ιταλικό νησί του συμπλέγματος των Πελαγίων νήσων, βορείως της αιματοβαμμένης Lampeduza και δυτικά της Μάλτας. Εδώ ακούμε το «Somos todos Africanos» των Kachupa, (ΕΔΩ) ενός συγκροτήματος δρόμου που γεννήθηκε το 2011 ταξίδεψε σ’ όλη την Ευρώπη και πολιτογραφήθηκε στο τέλος Ιταλικό. Πάμε βόρεια και στο νησί Ile de Ratonneau ένα από τα νησιά Frioul που βρίσκεται μπροστά από το λιμάνι της Μασσαλίας, για να συναντήσουμε ένα τραγούδι που έρχεται από το Μεξικό το «Llorona». Ένα γνωστό παραδοσιακό μεξικανικό τραγούδι που τραγούδησε κι η Chavela Vargas. Εδώ το ακούμε από το πολυεθνικό συγκρότημα Chet Nuneta (ΕΔΩ) που έχει έδρα την Γαλλία. Αγκιστρωμένοι σε μια βραχονησίδα χωρίς όνομα έξω από το λμανάκι της παραλίας Çevlik της περιοχής Kapisuyu βορείως της θαλάσσιας σήραγγας Vespasianus Titus εκεί που πολιτισμοί, Τούρκικοι, Συριακοί και Κουρδικοί στριμώχνονται με αγωγούς πετρελαίου, αερίου κι ανθρώπων ανάσσες. Ακούμε από την Τουρκία, την κουρδικής καταγωγής ρωσσοκιργιζιανή Tara Mamedova να τραγουδά για το σκληρό όνειρό της (A Heavy Dream) «Xewna Giran» (ΕΔΩ). Πάμε δυτικά και στην νησίδα Srîdjîna που βρίσκεται στη Skikda πρώην Philippeville στη βορειοανατολική Αλγερία για να ακούσουμε την αλγερινή πολυβραβευμένη τραγουδίστρια, χορεύτρια κι ηθοποιό Karima Nayt να τραγουδά το «Laissez Les Say» (ΕΔΩ). Μένοντας στα παράλια της Βόρειας Αφρικής εκεί που ο βερβερινός αέρας της ερήμου συναντά και σμίγει με τους παφλασμούς και τον αχό της θάλασσας. Τραβάμε πιο δυτικά και βρίσκουμε το νησάκι Ilôt de Tigzirt έξω από το αλγερινό λιμάνι Port de Plaisance στην περιοχή του Tigzirt. Απολαμβάνουμε τους Βερβερίνους μουσικούς Dag Tenere να παίζουν ένα καμιλιέρικο ηλεκτρικό desert blues και να τραγουδούν το «Tihoussay Tenere» (ΕΔΩ). Η Όστρια ο Πουνέντες κι ο Γαρμπής μας έσπρωξαν στο νήσι Marettimo, η "Ιερά Νήσος" των αρχαίων, η "Sacra isola" των Λατίνων δυτικά της Σικελίας, για να μας πλανέψει με τους ήχους του το μουσικό συγκρότημα της Σικελίας, Agricantus με το «Nsunnai», (ΕΔΩ). Ανεβαίνουμε βόρεια και στο νησί Sazan απέναντι από τον Αυλώνα κι ακούμε την Αλβανίδα τραγουδίστρια, τραγουδοποιό, συνθέτρια και ηθοποιό, Elhaida Dani να τραγουδά το «Moj e bukur Arberi» (ΕΔΩ). Στροφή και πλώρα για Μαρόκο και τα νησιά Chafarinas που αν και βρίσκονται 2,5 μίλια από τις ακτές του Μαρόκου ανήκουν λόγω αποικιοκρατίας στην Ισπανία. Εδώ ακούμε την κοντινή φωνή της μαροκινής Malika Zarra, τραγουδίστριας, μουσικού και συνθέτριας με διεθνή καριέρα, να τραγουδά το «Tamazight» (ΕΔΩ). Αμέσως μετά στις Δαλματικές ακτές και στη νησίδα Lopud για μας έρθει στ’ αυτιά το «Bizi, bizi maglina» του ντόπιου κροατικού μουσικού συγκροτήματος world και traditional music Veja (ΕΔΩ). Αναστροφή και βγαίνουμε ξανά από την δυτική μπούκα της Μεσογείου για τα νότια της Πορτογαλίας που θεωρείτε μεσογειακή χώρα αν και δεν βρέχετε ακριβώς από τα νερά της αλλά από την δίνη που κάνουν όταν συναντούν τον ωκεανό. Αγκυροβολιμένοι στις βραχονησίδες Martinhal απέναντι από το λιμάνι και το φάρο της Baleeira στο υπογάστριο της Λουζιτανίας μας συνοδεύει μαγευτικά το αστικό πορτογαλικό μουσικό συγκρότημα από τη Λισαβόνα. «Fado Lelé» με το τραγούδι τους «Mal de Amor» (ΕΔΩ). Οι κορσικανοί αδελφοί Jean-François Bernardini και Alain Bernardini (I Muvrini) μας καλούν στο Vighjaneddu να διαμαρτυρηθούμε για το μικρό χωριό της νοτιοδυτικής Κορσικής που "θυσιάστηκε και καταρρέει κάτω από χιλιάδες τόνους θαμμένων απορριμμάτων". «So Di Vighjaneddu» ή «Είμαι από το Vighjaneddu» (ΕΔΩ) λένε στο ολόφρεσκο τραγούδι τους και εμείς σκαρφαλωμένοι στους βράχους απέναντι από την Plage de Capu Laurosu στο Propriano, τραγουδάμε, συμμετέχουμε, αγαναχτούμε κι απορούμε με την βουλιμία των λίγων και την αδιαφορία των πολλών στην καταστροφή του περιβάλλοντος. Περνάμε πάλι στην Αδριατική και στο μικρό κομμάτι γης που άφησαν στην Σλοβενία για να επικοινωνεί με την Μεσόγειο. Izola (νησί), όνομα και πράγμα, στην περιοχή και την πόλη Κόπερ κι ακούμε τους Ethnotrip, το σλοβενικό συγκρότημα, που παίζει ethnic και παραδοσιακή μουσική με σύγχρονες διασκευές, στο τραγούδι τους «Sto imala k'smet Stamena» (ΕΔΩ). Πεταγόμαστε ξανά στην Ανατολική Μεσόγειο και στην βραχονησίδα El Billan έξω από το λιμάνι της Τρίπολης του Λιβάνου κι απολαμβάνουμε το «Leila» (ΕΔΩ) από την Cyrine Abdel Nour, την ντόπια τραγουδίστρια, ηθοποιό και μοντέλο. Το εκκρεμές του χρόνου και του ονείρου μας φέρνει στα νότια της Ιβηρικής χερσονήσου και στη Formandera, νότια της Ίμπιζας, για να ακούσουμε την ηχώ των μυστικών ύμνων από το παρελθόν της Ισπανία με το «Nafi» (ΕΔΩ) των Taifas Quintet, ένα κουιντέτο με επικεφαλής τον γνωστό σαξοφωνίστα και φλαουτίστα Javier Paxariño του θρυλικού Radio Tarifa Group. Πάμε νότια στις μαροκινές ακτές ξανά, 200 μέτρα από τις ακτές και στην ακατοίκητη νησίδα Perejil, που διεκδικείται από την Ισπανία αλλά και από το Μαρόκο αφού βλέπεις το χούι της αποικιοκρατίας δεν φεύγει ποτέ. Ακούμε «Anazzer Srahfa» από τον μαροκινό Med Ziani (ΕΔΩ). Η επόμενη μουσική με αφήνει μετέωρο μεταξύ ουρανού και γης, στεριάς και θάλασσας, παρόντος, μέλλοντος και παρελθόντος. Την πρωτάκουστα στην εφηβεία στο σινεμά βλέποντας την «Λόλα» μαζί με τον πατέρα μου, μια Μ.Πέμπτη που αφήσαμε ήσυχη την μάνα μου να κάνει τις προετοιμασίες του Πάσχα. Μου ‘μεινε η μελωδία, η σκηνή και η μορφή του πατέρα σαν σφραγίδα που την κουβαλάω μέσα μου. Ας το αφιερώσουμε στο βραχονησι Άτοκος των Επτανήσων μεταξύ Ιθάκης και Αστακού. «Λόλα» μουσική Σταύρος Ξαρχάκος, απόδοση το συγκρότημα Loustroi (ΕΔΩ). Πάμε απέναντι, περνάμε τον Τάραντα, το στενό της Messina κι αγκυροβολούμε στο νησάκι Ustica (Ούστικα), το «μαύρο μαργαριτάρι», βόρεια της Σικελίας που όπως δείχνουν οι ανασκαφές κατοικείται από τον 14ο έως τον 13ο αιώνα π.Χ. για να ακούσουμε το «Terra Madre» από δύο σικελικές μπάντες, τους ‘i Musicanti di Gregorio Caimi’ και τους ‘Milagro Acustico’ (ΕΔΩ). Βόρεια διασχίζουμε το στενό του Bonifacio, που χωρίζει την Κορσική από τη Σαρδηνία, στο αρχιπέλαγος των Lavezzi, με τη συστάδα των ομώνυμων νησιών και υφάλων από γρανίτη και ξεμπαρκάρουμε στο ακατοίκητο Lavezzu για να απολαύσουμε χωρίς ανάσα τον τροβαδούρο Lionel Giacomini να τραγουδά αισθαντικά το «Tenila Caru» (ΕΔΩ). Με την αίσθηση της συμπαντικής αρμονίας που σου δημιουργεί η μουσική στρογγυλοκαθισμένοι, βολεμένοι κι αβόλευτοι στους βράχους κάτω από το φάρο του Arsuz Deniz στα Τουρκοσυρικά σύνορα νότια της Αντιόχειας ακούμε το «Ötme Bülbül» και τους Miraz Erbane Group (ΕΔΩ) να φέρνουν στην θάλασσα και να μετασχηματίζουν λαϊκές μελωδίες και μυστικά των πολιτισμών από την ενδοχώρα, το Κουρδιστάν, τη Μεσοποταμία, την Περσία και να φτιάχνουν μουσικά μείγματα με νέες πινελιές. Ο Γραίγος μας σπρώχνει σε μια γνώριμη κι αγαπημένη φωνή. Είναι ο Γιάννης, ο δικός μας Γιάννης ο Χαρούλης που τραγουδά την νέα του «Μελαγχολία» (ΕΔΩ) για να ξορκίσει τις μέρες τις μοίρες και τους καιρούς. Μαζί του κι εμείς πλάι στην αγαπημένη του λασιθιώτικη γη και στο Κουφονήσι της. Οι γαλλικές θάλασσες και τα νησάκια Iles de Lérin απέναντι από τις Κάννες μας υποδέχονται με τις φωνές του Αφροαϊτινού Joé Dwèt Filé και της Ronisia που τραγουδούν γαλλικά το δικό τους «Jolie madame» (ΕΔΩ). Συνεχίζουμε την ακτογραμμή κι αριβάρουμε στις βραχονησίδες Illes Medes απέναντι από το L'Estartit της Costa Brava, στη βορειοανατολική ακτή της Ισπανίας κι ακούμε το «Jana i Alexandris» (ΕΔΩ) από τους ρομά, ταξιδευτές κι ονειρευτές, συλλέκτες και μείκτες ήχων και πολιτισμών της λεκάνης της Μεσογείου, Barcelona Gipsy balKan Orchestra. Αν σας φαίνεται γνωστό το τραγούδι δεν κάνετε λάθος είναι ο δικό μας παραδοσιακό τραγούδι της Θράκης. Ο Jawhar μας προσκαλεί και μας υποδέχεται με το «Tahellil» (ΕΔΩ) στα νησιά Γκαλίτ, βόρεια της Τυνησίας σαν σε κυριακάτικο τραπέζι με αραβικό κέμπντα. Ανατολικά πάλι και στο νησάκι Σαχαφίτ έξω από Ναχολίμ το παραθαλάσσιο θέρετρο στο βόρειο Ισραήλ βρίσκουμε την ισραηλινή ethnic μπάντα anna RF μαζί με το αμερικανοισραηλινό μουσικό δίδυμο Yonina να τραγουδούν το «Called you Zion» (ΕΔΩ). Ο Σιμούν δεν λέει να σταματήσει να στέλνει άμμο, ήχους και μουσική στην θάλασσα. Προστατευμένοι στα νησιά Habibas βορειοδυτικά του Οράν, ακούμε τους άπατρεις, εξόριστους και μετανάστες μουσικούς του δρόμου Labess που έφτιαξαν συγκρότημα και τραγούδι, «Les Sept Couleurs» (ΕΔΩ). Απέναντι στην Cabrera μας περιμένει η Ισπανίδα Mara Aranda με το τραγούδι «La Gentil Dama y el Rústico Pastor» (ΕΔΩ). Βίρα κι αράξαμε στην Γαυδοπούλα να αγναντεύουμε τα βουνά της Κρήτης με προσκέφαλο την Γαύδο και την βορειοαφρικανική Ριβιέρα ακούγοντας ένα δικό μας τον iordAnis να τραγουδά ένα παραδοσιακό Σαρδηνέζικο ύμνο «Deus ti Salvet Maria» (ΕΔΩ).
Ξεκινά λοιπόν αυτή η τραβέρσα, παρέα με το Pad και τους φανταστικούς ή πραγματικούς συνοδοιπόρους και συνακροατές μου, κι όπως κάθε ταξίδι ξεκινά από την στεριά έτσι κι εμείς βρισκόμαστε στο Atlit την παράκτια πόλη που βρίσκεται νότια της Χάιφα και τ’ ακρωτήρι Crusader Fortress κάστρο κι απομεινάρι του δυτικού θρησκευτικού επεκτατισμού που ξεκίνησε την αποικιοκρατία. Πάτησα το πλήκτρο. Η τοποθεσία βρέθηκε κι η μουσική με την φωνή της, ισραηλινής την καταγωγή, Hadar Maoz ξεχύθηκε στη σιγαλιά. «On the Silk Road» (ΕΔΩ). Πεταγόμαστε μετά την μπούκα της Μεσογείου και στην Praia da Culatra που βρίσκεται στη Ria Formosa στην περιοχή του Αλγκάρβε της Πορτογαλίας. Παρέα μας κάνει η εκστατική φωνή της ντόπιας Margarida Guerreiro να τραγουδά live το «Por te querer tanto» (ΕΔΩ). Είπαμε ότι το ταξίδι μας δεν είναι γραμμικό ούτε ακολουθεί καμιά ρότα πλοίου, τρένου, κοπαδιού ή πετούμενου μέσου ή όντος. Είναι ένα ταξίδι στο χώρο, στον χρόνο και τις νότες με μόνο σημεία στίξης τις βραχονησίδες, τ’ αστέρια και τις ψυχές. Πλήκτρο για στις νησίδες Αγία Θέκλα κι Αγία Νάπα νοτιοανατολικά της Κύπρου που είναι έτοιμες να τις καταβροχθίσει ο σημερινός οικονομικός εκσυγχρονισμός όπως καταβρόχθισε, μισό σχεδόν αιώνα πριν, το βόρειο τμήμα της η βουλιμία του γείτονα κι εχθρού της. Το τριμελές μουσικό συγκρότημα Monsieur Doumani από την Κύπρο και το «Pissoúrin» τους, μας συνοδεύει (ΕΔΩ). Τραβάμε για Linosa το μικρό ιταλικό νησί του συμπλέγματος των Πελαγίων νήσων, βορείως της αιματοβαμμένης Lampeduza και δυτικά της Μάλτας. Εδώ ακούμε το «Somos todos Africanos» των Kachupa, (ΕΔΩ) ενός συγκροτήματος δρόμου που γεννήθηκε το 2011 ταξίδεψε σ’ όλη την Ευρώπη και πολιτογραφήθηκε στο τέλος Ιταλικό. Πάμε βόρεια και στο νησί Ile de Ratonneau ένα από τα νησιά Frioul που βρίσκεται μπροστά από το λιμάνι της Μασσαλίας, για να συναντήσουμε ένα τραγούδι που έρχεται από το Μεξικό το «Llorona». Ένα γνωστό παραδοσιακό μεξικανικό τραγούδι που τραγούδησε κι η Chavela Vargas. Εδώ το ακούμε από το πολυεθνικό συγκρότημα Chet Nuneta (ΕΔΩ) που έχει έδρα την Γαλλία. Αγκιστρωμένοι σε μια βραχονησίδα χωρίς όνομα έξω από το λμανάκι της παραλίας Çevlik της περιοχής Kapisuyu βορείως της θαλάσσιας σήραγγας Vespasianus Titus εκεί που πολιτισμοί, Τούρκικοι, Συριακοί και Κουρδικοί στριμώχνονται με αγωγούς πετρελαίου, αερίου κι ανθρώπων ανάσσες. Ακούμε από την Τουρκία, την κουρδικής καταγωγής ρωσσοκιργιζιανή Tara Mamedova να τραγουδά για το σκληρό όνειρό της (A Heavy Dream) «Xewna Giran» (ΕΔΩ). Πάμε δυτικά και στην νησίδα Srîdjîna που βρίσκεται στη Skikda πρώην Philippeville στη βορειοανατολική Αλγερία για να ακούσουμε την αλγερινή πολυβραβευμένη τραγουδίστρια, χορεύτρια κι ηθοποιό Karima Nayt να τραγουδά το «Laissez Les Say» (ΕΔΩ). Μένοντας στα παράλια της Βόρειας Αφρικής εκεί που ο βερβερινός αέρας της ερήμου συναντά και σμίγει με τους παφλασμούς και τον αχό της θάλασσας. Τραβάμε πιο δυτικά και βρίσκουμε το νησάκι Ilôt de Tigzirt έξω από το αλγερινό λιμάνι Port de Plaisance στην περιοχή του Tigzirt. Απολαμβάνουμε τους Βερβερίνους μουσικούς Dag Tenere να παίζουν ένα καμιλιέρικο ηλεκτρικό desert blues και να τραγουδούν το «Tihoussay Tenere» (ΕΔΩ). Η Όστρια ο Πουνέντες κι ο Γαρμπής μας έσπρωξαν στο νήσι Marettimo, η "Ιερά Νήσος" των αρχαίων, η "Sacra isola" των Λατίνων δυτικά της Σικελίας, για να μας πλανέψει με τους ήχους του το μουσικό συγκρότημα της Σικελίας, Agricantus με το «Nsunnai», (ΕΔΩ). Ανεβαίνουμε βόρεια και στο νησί Sazan απέναντι από τον Αυλώνα κι ακούμε την Αλβανίδα τραγουδίστρια, τραγουδοποιό, συνθέτρια και ηθοποιό, Elhaida Dani να τραγουδά το «Moj e bukur Arberi» (ΕΔΩ). Στροφή και πλώρα για Μαρόκο και τα νησιά Chafarinas που αν και βρίσκονται 2,5 μίλια από τις ακτές του Μαρόκου ανήκουν λόγω αποικιοκρατίας στην Ισπανία. Εδώ ακούμε την κοντινή φωνή της μαροκινής Malika Zarra, τραγουδίστριας, μουσικού και συνθέτριας με διεθνή καριέρα, να τραγουδά το «Tamazight» (ΕΔΩ). Αμέσως μετά στις Δαλματικές ακτές και στη νησίδα Lopud για μας έρθει στ’ αυτιά το «Bizi, bizi maglina» του ντόπιου κροατικού μουσικού συγκροτήματος world και traditional music Veja (ΕΔΩ). Αναστροφή και βγαίνουμε ξανά από την δυτική μπούκα της Μεσογείου για τα νότια της Πορτογαλίας που θεωρείτε μεσογειακή χώρα αν και δεν βρέχετε ακριβώς από τα νερά της αλλά από την δίνη που κάνουν όταν συναντούν τον ωκεανό. Αγκυροβολιμένοι στις βραχονησίδες Martinhal απέναντι από το λιμάνι και το φάρο της Baleeira στο υπογάστριο της Λουζιτανίας μας συνοδεύει μαγευτικά το αστικό πορτογαλικό μουσικό συγκρότημα από τη Λισαβόνα. «Fado Lelé» με το τραγούδι τους «Mal de Amor» (ΕΔΩ). Οι κορσικανοί αδελφοί Jean-François Bernardini και Alain Bernardini (I Muvrini) μας καλούν στο Vighjaneddu να διαμαρτυρηθούμε για το μικρό χωριό της νοτιοδυτικής Κορσικής που "θυσιάστηκε και καταρρέει κάτω από χιλιάδες τόνους θαμμένων απορριμμάτων". «So Di Vighjaneddu» ή «Είμαι από το Vighjaneddu» (ΕΔΩ) λένε στο ολόφρεσκο τραγούδι τους και εμείς σκαρφαλωμένοι στους βράχους απέναντι από την Plage de Capu Laurosu στο Propriano, τραγουδάμε, συμμετέχουμε, αγαναχτούμε κι απορούμε με την βουλιμία των λίγων και την αδιαφορία των πολλών στην καταστροφή του περιβάλλοντος. Περνάμε πάλι στην Αδριατική και στο μικρό κομμάτι γης που άφησαν στην Σλοβενία για να επικοινωνεί με την Μεσόγειο. Izola (νησί), όνομα και πράγμα, στην περιοχή και την πόλη Κόπερ κι ακούμε τους Ethnotrip, το σλοβενικό συγκρότημα, που παίζει ethnic και παραδοσιακή μουσική με σύγχρονες διασκευές, στο τραγούδι τους «Sto imala k'smet Stamena» (ΕΔΩ). Πεταγόμαστε ξανά στην Ανατολική Μεσόγειο και στην βραχονησίδα El Billan έξω από το λιμάνι της Τρίπολης του Λιβάνου κι απολαμβάνουμε το «Leila» (ΕΔΩ) από την Cyrine Abdel Nour, την ντόπια τραγουδίστρια, ηθοποιό και μοντέλο. Το εκκρεμές του χρόνου και του ονείρου μας φέρνει στα νότια της Ιβηρικής χερσονήσου και στη Formandera, νότια της Ίμπιζας, για να ακούσουμε την ηχώ των μυστικών ύμνων από το παρελθόν της Ισπανία με το «Nafi» (ΕΔΩ) των Taifas Quintet, ένα κουιντέτο με επικεφαλής τον γνωστό σαξοφωνίστα και φλαουτίστα Javier Paxariño του θρυλικού Radio Tarifa Group. Πάμε νότια στις μαροκινές ακτές ξανά, 200 μέτρα από τις ακτές και στην ακατοίκητη νησίδα Perejil, που διεκδικείται από την Ισπανία αλλά και από το Μαρόκο αφού βλέπεις το χούι της αποικιοκρατίας δεν φεύγει ποτέ. Ακούμε «Anazzer Srahfa» από τον μαροκινό Med Ziani (ΕΔΩ). Η επόμενη μουσική με αφήνει μετέωρο μεταξύ ουρανού και γης, στεριάς και θάλασσας, παρόντος, μέλλοντος και παρελθόντος. Την πρωτάκουστα στην εφηβεία στο σινεμά βλέποντας την «Λόλα» μαζί με τον πατέρα μου, μια Μ.Πέμπτη που αφήσαμε ήσυχη την μάνα μου να κάνει τις προετοιμασίες του Πάσχα. Μου ‘μεινε η μελωδία, η σκηνή και η μορφή του πατέρα σαν σφραγίδα που την κουβαλάω μέσα μου. Ας το αφιερώσουμε στο βραχονησι Άτοκος των Επτανήσων μεταξύ Ιθάκης και Αστακού. «Λόλα» μουσική Σταύρος Ξαρχάκος, απόδοση το συγκρότημα Loustroi (ΕΔΩ). Πάμε απέναντι, περνάμε τον Τάραντα, το στενό της Messina κι αγκυροβολούμε στο νησάκι Ustica (Ούστικα), το «μαύρο μαργαριτάρι», βόρεια της Σικελίας που όπως δείχνουν οι ανασκαφές κατοικείται από τον 14ο έως τον 13ο αιώνα π.Χ. για να ακούσουμε το «Terra Madre» από δύο σικελικές μπάντες, τους ‘i Musicanti di Gregorio Caimi’ και τους ‘Milagro Acustico’ (ΕΔΩ). Βόρεια διασχίζουμε το στενό του Bonifacio, που χωρίζει την Κορσική από τη Σαρδηνία, στο αρχιπέλαγος των Lavezzi, με τη συστάδα των ομώνυμων νησιών και υφάλων από γρανίτη και ξεμπαρκάρουμε στο ακατοίκητο Lavezzu για να απολαύσουμε χωρίς ανάσα τον τροβαδούρο Lionel Giacomini να τραγουδά αισθαντικά το «Tenila Caru» (ΕΔΩ). Με την αίσθηση της συμπαντικής αρμονίας που σου δημιουργεί η μουσική στρογγυλοκαθισμένοι, βολεμένοι κι αβόλευτοι στους βράχους κάτω από το φάρο του Arsuz Deniz στα Τουρκοσυρικά σύνορα νότια της Αντιόχειας ακούμε το «Ötme Bülbül» και τους Miraz Erbane Group (ΕΔΩ) να φέρνουν στην θάλασσα και να μετασχηματίζουν λαϊκές μελωδίες και μυστικά των πολιτισμών από την ενδοχώρα, το Κουρδιστάν, τη Μεσοποταμία, την Περσία και να φτιάχνουν μουσικά μείγματα με νέες πινελιές. Ο Γραίγος μας σπρώχνει σε μια γνώριμη κι αγαπημένη φωνή. Είναι ο Γιάννης, ο δικός μας Γιάννης ο Χαρούλης που τραγουδά την νέα του «Μελαγχολία» (ΕΔΩ) για να ξορκίσει τις μέρες τις μοίρες και τους καιρούς. Μαζί του κι εμείς πλάι στην αγαπημένη του λασιθιώτικη γη και στο Κουφονήσι της. Οι γαλλικές θάλασσες και τα νησάκια Iles de Lérin απέναντι από τις Κάννες μας υποδέχονται με τις φωνές του Αφροαϊτινού Joé Dwèt Filé και της Ronisia που τραγουδούν γαλλικά το δικό τους «Jolie madame» (ΕΔΩ). Συνεχίζουμε την ακτογραμμή κι αριβάρουμε στις βραχονησίδες Illes Medes απέναντι από το L'Estartit της Costa Brava, στη βορειοανατολική ακτή της Ισπανίας κι ακούμε το «Jana i Alexandris» (ΕΔΩ) από τους ρομά, ταξιδευτές κι ονειρευτές, συλλέκτες και μείκτες ήχων και πολιτισμών της λεκάνης της Μεσογείου, Barcelona Gipsy balKan Orchestra. Αν σας φαίνεται γνωστό το τραγούδι δεν κάνετε λάθος είναι ο δικό μας παραδοσιακό τραγούδι της Θράκης. Ο Jawhar μας προσκαλεί και μας υποδέχεται με το «Tahellil» (ΕΔΩ) στα νησιά Γκαλίτ, βόρεια της Τυνησίας σαν σε κυριακάτικο τραπέζι με αραβικό κέμπντα. Ανατολικά πάλι και στο νησάκι Σαχαφίτ έξω από Ναχολίμ το παραθαλάσσιο θέρετρο στο βόρειο Ισραήλ βρίσκουμε την ισραηλινή ethnic μπάντα anna RF μαζί με το αμερικανοισραηλινό μουσικό δίδυμο Yonina να τραγουδούν το «Called you Zion» (ΕΔΩ). Ο Σιμούν δεν λέει να σταματήσει να στέλνει άμμο, ήχους και μουσική στην θάλασσα. Προστατευμένοι στα νησιά Habibas βορειοδυτικά του Οράν, ακούμε τους άπατρεις, εξόριστους και μετανάστες μουσικούς του δρόμου Labess που έφτιαξαν συγκρότημα και τραγούδι, «Les Sept Couleurs» (ΕΔΩ). Απέναντι στην Cabrera μας περιμένει η Ισπανίδα Mara Aranda με το τραγούδι «La Gentil Dama y el Rústico Pastor» (ΕΔΩ). Βίρα κι αράξαμε στην Γαυδοπούλα να αγναντεύουμε τα βουνά της Κρήτης με προσκέφαλο την Γαύδο και την βορειοαφρικανική Ριβιέρα ακούγοντας ένα δικό μας τον iordAnis να τραγουδά ένα παραδοσιακό Σαρδηνέζικο ύμνο «Deus ti Salvet Maria» (ΕΔΩ).
Τα μάτια σφάλισαν, ο Αυγερινός φάνηκε στον ουρανό καθαρά και η πρωινή θαλάσσια αύρα μας τσίτωσε. Μες τη θολούρα του Μορφέα που κατέφθανε και την κατήφεια που γεννούσε το ταξίδι που τελείωνε μου ‘ρθε από τον ουρανό ή απ’ την θάλασσα ένας στοίχος ένα ποίημα και μια ευχή.
Ο στοίχος έλεγε «Αξίζει φίλε να υπάρχεις για ένα όνειρο / και ας είναι η φωτιά του να σε κάψει», το ποίημα με δονούσε σαν ηλεκτροσόκ «Για μένα, το λοιπόν, το πιο εκπληκτικό,/ πιο επιβλητικό, πιο μυστηριακό και πιο μεγάλο, / είναι ένας άνθρωπος που τον μποδίζουν να βαδίζει, / είναι ένας άνθρωπος που τον αλυσοδένουνε» κι ευχή.....αυτή ήρθε αβίαστα. Στην ΛΕΥΤΕΡΙΑ μας, σ’ αυτήν που μας πλανέψανε, μας μπερδέψανε και μας πείσανε ότι αξίζει λιγότερο από την υγειά μας.
Για την αντιγραφή StaMiKous
