Με αφορμή την ανακοίνωση του αμερικάνικου CDC (Centers for Disease Control and Prevention) ότι μόνο το 6% των θανάτων της επιδημίας οφείλονται αποκλειστικά στον covid-19 έγινε μια διαδικτυακή συζήτηση μεταξύ φίλων κι γνωστών. Ο φίλος μου ο Άρης έστειλε τις παρακάτω σκέψεις κι απόψεις με τις οποίες συμφωνώ και προσυπογράφω και με την άδεια του τις αναρτώ.
Ορθολογιστές εναντίον ανορθολογιστών. Ορθόδοξοι πιστοί στην κυρίαρχη άποψη κι εκδοχή κι ανορθόδοξοι άπιστοι κι ανάρμοστοι στις καθεστηκυίες προτάσεις κι οδηγίες. Αντιγνωμούν και συμπλέκονται σε παγκόσμια κλίμακα, ειδικοί εξ ορισμού με μερική γνώση κι ανειδίκευτοι με ετερόφωτη κατά βάση πληροφόρηση. Ένα κουβάρι φωνές, ψυχές και γνώμες ανταλλάσουν βολές και βλήματα από social media, οθόνες, σελίδες κι ερτζιανά. Πόλεμος, πόλεμος κανονικός.
Όπως λοιπόν συμβαίνει σε κάθε πόλεμο, έτσι κι εδώ δεν υπάρχει λογική κι ήρεμη σκέψη. Από την μια η επιστήμη, που ως γνωστό είναι από τη φύση της φιλική προς την έρευνα και την αμφισβήτηση αλλά ταυτόχρονα και εγγενώς λειψή, αυτοϋπονομευόμενη και αυτοαναιρούμενη, όπως σημειώνει ο Κωστής Παπαϊωάννου. Η επιστήμη λέει διαρκώς «μέχρι νεωτέρας»: αυτό ισχύει, εκτός αν αύριο δεν ισχύει.
Από την άλλη ο άνθρωπος το τρέμει αυτό το «μέχρι νεωτέρας». Θέλει σιγουριά και σαφήνεια, θέλει τον βράχο για να πιαστεί στα μανιασμένα κύματα. Δεν είναι τα άλογα κι ανορθολογικά που τον τραβάν και τον έλκουν, είναι τα λογικά κι επίσημα που τον μπερδεύουν και τον αποστρέφουν.
Όταν ο επιστήμονας δεν σταματά στο «δεν γνωρίζω» κι αρχίζει τις εικασίες, τις υποθέσεις εργασίας και τις πιθανότητες, όχι προς στους συναδέλφους του που είναι φυσικό, αλλά προς το ευρύ κοινό αδιακρίτως, τότε αρχίζει το πρόβλημα.
Όταν παρελαύνει στις τηλεοράσεις καθημερινά και πολύωρα, σαν τηλεστάρ, μεταφέροντας τις ελλείψεις της επιστημονικής γνώσης που είναι προφανείς και τις αβεβαιότητες της επιστήμης που είναι ομολογημένες, φτιάχνει μείγμα κι έδαφος για να καρπίσουν οι κάθε είδους ανορθολογισμοί και συνωμοσιολογίες.
Όταν μάλιστα χρησιμοποιεί και την κρατική εξουσία και καταστολή για να επιβάλει τα, έτσι κι αλλιώς, επισφαλή δεδομένα και αντιφατικά συμπεράσματα, ως αποδείξεις κι επιστημονική αλήθεια, αποκλείοντας ταυτόχρονα κι αντιδεοντολογικά κάθε αντίθετη άποψη, τότε το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο. Ο επιστήμονας που δεν χρησιμοποιεί το κύρος της γνώσης και την πειθώ του επιχειρήματος για να πείσει, αλλά προσφεύγει στον φόβο και χρησιμοποιεί τον τρόμο για να επιβάλει την γνώμη του στο κοινό, έχει χάσει την ρότα, τον μπούσουλα και την πυξίδα του.
Παραμένει παράδοξη και προβληματίζει ιδιαίτερα η στάση, η θέση κι η άποψη σοβαρών, έγκυρων, δημοκρατικών και προοδευτικών ανθρώπων να συντάσσονται, να πιστεύουν ακράδαντα και να υπερασπίζονται την κυρίαρχη γραμμή κι άποψη για την πανδημία. Ξαφνικά αυτός ο κόσμος, ο κόσμος μας, έγινε αγγελικοπλασμένος κι ενώθηκε αδελφικά για να αντιμετωπίσει την απειλή από τον ιό; Χάθηκαν μονομιάς η ανάπτυξη με βάση το κέρδος που καταστρέφει ανθρώπους και φύση; Χάθηκαν οι τάξεις; Χάθηκαν οι ανταγωνισμοί, οι δωροληψίες, οι χρηματισμοί, η διαφθορά, η κερδοσκοπία κι όλα αυτά τα καλούδια που ξέραμε; Το ιερό τρίγωνο εταιριών, πολιτικών και μεταπρατών υγείας εξαφανίστηκε; Η επιστήμη έγινε αγνή, άσπιλη κι αμόλυντη, οδηγός και τροπαιοφόρος, μη εμπλεκόμενη κι επηρεαζόμενη από πολιτικά παιχνίδια και συμφέροντα; Ωραία όλα αυτά, αλλά τα εξαφάνισε ο κορωνοϊός;
Δε νομίζω. «Πέφτουν οι σφαίρες (μίζες) σαν το χαλάζι και ο τραυματισμένος καλλιτέχνης (ανθρωπάκος) αναστενάζει» για να θυμηθούμε και μια παλιά ταινία, κι ολημερίς μικρόφωνα, πένες και τηλεοράσεις προοδευτικές κατ’ ουσία και φωτισμένες ρίχνουν το φταίξιμο, τ’ άδικο και την χλεύη στη μια πλευρά κι απλώνουν ταυτόχρονα στήθη προστασίας κι αποδοχής στην άλλη την καθεστηκυία, την κρατική, την επίσημη.
Κανένα ερώτημα, κανένα δίλημμα, καμιά απορία. Ό,τι πουν οι παγκόσμιοι οργανισμοί και οι επίσημες κρατικές επιτροπές. Αλήθεια, έχουν την έξωθεν καλή μαρτυρία όλοι αυτοί οι επιστήμονες κι οι παγκόσμιοι οργανισμοί; Η προϊστορία τους, τους δικαιώνει; Δεν απέτυχαν τα μοντέλα κι οι προβλέψεις τους το 2003, το 2009, το 2012; Λεφτά δεν άλλαξαν χέρια και κλήθηκαν λαοί, κυβερνήσεις κι άνθρωποι να πληρώσουν αχρείαστο κόστος για θεραπείες κι υλικά;
Αυτά ήταν παλιά, θα πει κανείς. Ναι, αλλά και σ’ αυτή την περίοδο το Imperial College δεν πρόβλεπε τον Φεβρουάριο 50 εκατομμύρια νεκρούς (το διόρθωσε μετά σε 20) μέχρι το καλοκαίρι; Επιβεβαιώθηκε; Το ΙΗΜΕ (Institute for Health Metrics and Evaluation) του Πανεπιστημίου Washington δεν προβλέπει πρόσφατα 2,8 εκατομμύρια νεκρούς το 2020 δηλαδή 475 εκατομμύρια ανά μήνα μέχρι τον Δεκέμβριο; Το πιστεύει κανείς; Ο καθηγητής Nicholas Christakis από το Yale δεν προβλέπει 3 δις κρούσματα (40% του παγκόσμιου πληθυσμού), που σημαίνει ότι με τα σημερινά ποσοστά θνητότητας θα έχουμε 100 εκατομμύρια νεκρούς; Αυτό δείχνει η σημερινή τάση; Αυτές όλες είναι ορθολογικές επιστημονικές εκτιμήσεις δημοσιευμένες κι όχι τα λόγια της καφετζούς της γειτονιάς ή του μέντιουμ της πόλης. Όσοι λοιπόν δυσπιστούν ή δεν δέχονται a priori αυτές τις απόψεις, τις εκτιμήσεις και τα στοιχεία είναι ψεκασμένοι;
Τι κι αν το 96,2% των θυμάτων με covid-19 είχαν υποκειμενικά νοσήματα σύμφωνα με τα καθημερινά στοιχεία του ΕΟΔΥ. Τι κι αν υπάρχουν κι απ’ την άλλη μεριά επιστήμονες, φωτισμένα μυαλά, πτυχία, σπουδές, έρευνες, βραβεύσεις και στοιχεία. Όλα ρίχνονται χωρίς κρίση, χωρίς λογική, στον καιάδα του ανορθολογισμού μαζί με τα τρολ, τα ζόμπι, τους ακροδεξιούς και τους ψεκασμένους. Τι κι αν χάνονται ατομικά και συλλογικά δικαιώματα. Τι κι αν χάνεται η λευτεριά και απειλείται η δημοκρατία. Τι κι αν η ιστορία διδάσκει ότι εξουσίες, οι όποιες εξουσίες που δεν ελέγχονται από τους πολίτες καταντούν τυραννίες. Τι κι αν χύθηκαν τόνοι αίματος από γενιές ανθρώπων για να αποκτηθούν όλα αυτά, λίγο ενδιαφέρει την επίσημη άποψη και γραμμή. Οι ‘πεπεισμένοι’ όμως ακολουθούν αναντίρρητα, τυφλά κι άκριτα σαν κοπάδι, τον αυλητή του Χάμελιν προς την σωτηρία ή τον γκρεμό, ο χρόνος θα δείξει.
Το CDC (Centers for Disease Control and Prevention) πρόσφατα ανακοίνωσε ότι μόλις το 6% των θανάτων οφείλονται αποκλειστικά στον covid-19. Αυτό δεν επιδέχεται αμφισβήτηση, γιατί είναι βάσει των πιστοποιητικών θανάτου. Με το υπόλοιπο 94% όμως τι γίνεται; Ας μην προστρέξουν να το αθροίσουν ή να το αφαιρέσουν οι αντιτιθέμενες στρατιές στο μερτικό τους. Υπάρχει ακόμη μεγάλη επιστημονική άγνοια γι’ αυτή τη νόσο και λείπουν βασικά επιστημονικά εργαλεία, όπως οι συγκριτικές δημογραφικές μελέτες των μεταβολών ανά έτος ή μήνα, αλλά και νεκροτομικά ευρήματα που μπορούν να πιστοποιήσουν τόσο την αιτία θανάτου, όσο και να αξιολογήσουν τις θεραπείες που εφαρμόστηκαν κ.ά. Οι πρώτες έρευνες από το πανεπιστήμιο του Bristol λένε πολλά και άλλα, ας περιμένουμε. Μέχρι τότε υπομονή κι άνω τελεία, και…..
Να πέσουν οι τόνοι, ο πανικός δεν βοηθά κανένα και σίγουρα όχι την επιστήμη. Να βρεθούν και να συνομιλήσουν οι αντιτιθέμενοι επιστήμονες σε φόρουμ, σε στρογγυλά τραπέζια, σε πάνελ τηλεοπτικά και διαδικτυακά, ελεύθερα και δημοκρατικά χωρίς αποκλεισμούς. Ο κόσμος να απορήσει, να προβληματιστεί, να ρωτήσει, να ακούσει και να πεισθεί. Δεν υπάρχουν στις δημοκρατίες εξ officio ουρανόπεμπτες επιστημονικές αυθεντίες κι από κάτω αδαείς υπήκοοι κι υποτακτικοί να τις ακούν, να τις αποδέχονται και να τις υπηρετούν. Όλα κρίνονται κι αξιολογούνται στις δημοκρατίες. Η επιστήμη κι οι επιστήμονες που ξεπερνούν το όριο του «Μέχρι εδώ ξέρω» μπορεί να φέρουν καταστροφές. Κι η ιατρική είναι επιστήμη κι οι λειτουργοί της επιστήμονες κι όχι Θεοί. Εντάξει, τεμαχίστηκε ο άνθρωπος με τον χρόνο από ειδικότητες, εξειδικεύσεις και υπερεξειδικεύσεις κι έχασε την ενιαία ψυχοσωματική του οντότητα, χάθηκε το δάσος πίσω από το φύλλο, έτσι το γιατρικό για ένα μέρος μπορεί να γίνει θανατικό για άλλο, τον οργανισμό ή την ψυχή του. Ας μην ξεχνάμε τις θαλιδομίδες, τις Λέρους και τις Σπιναλόγκες. Ας μην ξεχνάμε το Aids πρόσφατα. Μη ξεχνάμε τους κοινωνικούς αποκλεισμούς και τους ανθρώπινους στιγματισμούς που έφερε η επιστημονική γνώση που ξεπέρασε το όριο από έπαρση, αλαζονεία, φιλοδοξία ματαιοδοξία ή από όφελος, χρηματικό ή προσωπικό. Η επιδημία και πολύ περισσότερο η πανδημία θέλει συνεργασία και προσπάθεια μιας σειράς επιστημόνων, ιατρών και άλλων πολλών για να βρεθεί το φάρμακο κι η λύση. Μια λύση που δεν θα διακυβεύει την ελευθερία και τη δημοκρατία των ανθρώπινων κοινωνιών και των ατόμων. Μια λύση κοινή για όλους τους κατοίκους του πλανήτη και των γενεών που θα ακολουθήσουν. Μια λύση που δεν θα υποθηκεύει τη συνέχεια της ελεύθερης βούλησης του ανθρωπινού όντος, ακόμη και για την επιβίωση του, στον παρόντα ιστορικό χρόνο, αλλιώς το μέλλον θα πάρει εκδίκηση από τους απογόνους του.
Από την άλλη ο άνθρωπος το τρέμει αυτό το «μέχρι νεωτέρας». Θέλει σιγουριά και σαφήνεια, θέλει τον βράχο για να πιαστεί στα μανιασμένα κύματα. Δεν είναι τα άλογα κι ανορθολογικά που τον τραβάν και τον έλκουν, είναι τα λογικά κι επίσημα που τον μπερδεύουν και τον αποστρέφουν.
Όταν ο επιστήμονας δεν σταματά στο «δεν γνωρίζω» κι αρχίζει τις εικασίες, τις υποθέσεις εργασίας και τις πιθανότητες, όχι προς στους συναδέλφους του που είναι φυσικό, αλλά προς το ευρύ κοινό αδιακρίτως, τότε αρχίζει το πρόβλημα.
Όταν παρελαύνει στις τηλεοράσεις καθημερινά και πολύωρα, σαν τηλεστάρ, μεταφέροντας τις ελλείψεις της επιστημονικής γνώσης που είναι προφανείς και τις αβεβαιότητες της επιστήμης που είναι ομολογημένες, φτιάχνει μείγμα κι έδαφος για να καρπίσουν οι κάθε είδους ανορθολογισμοί και συνωμοσιολογίες.
Όταν μάλιστα χρησιμοποιεί και την κρατική εξουσία και καταστολή για να επιβάλει τα, έτσι κι αλλιώς, επισφαλή δεδομένα και αντιφατικά συμπεράσματα, ως αποδείξεις κι επιστημονική αλήθεια, αποκλείοντας ταυτόχρονα κι αντιδεοντολογικά κάθε αντίθετη άποψη, τότε το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο. Ο επιστήμονας που δεν χρησιμοποιεί το κύρος της γνώσης και την πειθώ του επιχειρήματος για να πείσει, αλλά προσφεύγει στον φόβο και χρησιμοποιεί τον τρόμο για να επιβάλει την γνώμη του στο κοινό, έχει χάσει την ρότα, τον μπούσουλα και την πυξίδα του.
Παραμένει παράδοξη και προβληματίζει ιδιαίτερα η στάση, η θέση κι η άποψη σοβαρών, έγκυρων, δημοκρατικών και προοδευτικών ανθρώπων να συντάσσονται, να πιστεύουν ακράδαντα και να υπερασπίζονται την κυρίαρχη γραμμή κι άποψη για την πανδημία. Ξαφνικά αυτός ο κόσμος, ο κόσμος μας, έγινε αγγελικοπλασμένος κι ενώθηκε αδελφικά για να αντιμετωπίσει την απειλή από τον ιό; Χάθηκαν μονομιάς η ανάπτυξη με βάση το κέρδος που καταστρέφει ανθρώπους και φύση; Χάθηκαν οι τάξεις; Χάθηκαν οι ανταγωνισμοί, οι δωροληψίες, οι χρηματισμοί, η διαφθορά, η κερδοσκοπία κι όλα αυτά τα καλούδια που ξέραμε; Το ιερό τρίγωνο εταιριών, πολιτικών και μεταπρατών υγείας εξαφανίστηκε; Η επιστήμη έγινε αγνή, άσπιλη κι αμόλυντη, οδηγός και τροπαιοφόρος, μη εμπλεκόμενη κι επηρεαζόμενη από πολιτικά παιχνίδια και συμφέροντα; Ωραία όλα αυτά, αλλά τα εξαφάνισε ο κορωνοϊός;
Δε νομίζω. «Πέφτουν οι σφαίρες (μίζες) σαν το χαλάζι και ο τραυματισμένος καλλιτέχνης (ανθρωπάκος) αναστενάζει» για να θυμηθούμε και μια παλιά ταινία, κι ολημερίς μικρόφωνα, πένες και τηλεοράσεις προοδευτικές κατ’ ουσία και φωτισμένες ρίχνουν το φταίξιμο, τ’ άδικο και την χλεύη στη μια πλευρά κι απλώνουν ταυτόχρονα στήθη προστασίας κι αποδοχής στην άλλη την καθεστηκυία, την κρατική, την επίσημη.
Κανένα ερώτημα, κανένα δίλημμα, καμιά απορία. Ό,τι πουν οι παγκόσμιοι οργανισμοί και οι επίσημες κρατικές επιτροπές. Αλήθεια, έχουν την έξωθεν καλή μαρτυρία όλοι αυτοί οι επιστήμονες κι οι παγκόσμιοι οργανισμοί; Η προϊστορία τους, τους δικαιώνει; Δεν απέτυχαν τα μοντέλα κι οι προβλέψεις τους το 2003, το 2009, το 2012; Λεφτά δεν άλλαξαν χέρια και κλήθηκαν λαοί, κυβερνήσεις κι άνθρωποι να πληρώσουν αχρείαστο κόστος για θεραπείες κι υλικά;
Αυτά ήταν παλιά, θα πει κανείς. Ναι, αλλά και σ’ αυτή την περίοδο το Imperial College δεν πρόβλεπε τον Φεβρουάριο 50 εκατομμύρια νεκρούς (το διόρθωσε μετά σε 20) μέχρι το καλοκαίρι; Επιβεβαιώθηκε; Το ΙΗΜΕ (Institute for Health Metrics and Evaluation) του Πανεπιστημίου Washington δεν προβλέπει πρόσφατα 2,8 εκατομμύρια νεκρούς το 2020 δηλαδή 475 εκατομμύρια ανά μήνα μέχρι τον Δεκέμβριο; Το πιστεύει κανείς; Ο καθηγητής Nicholas Christakis από το Yale δεν προβλέπει 3 δις κρούσματα (40% του παγκόσμιου πληθυσμού), που σημαίνει ότι με τα σημερινά ποσοστά θνητότητας θα έχουμε 100 εκατομμύρια νεκρούς; Αυτό δείχνει η σημερινή τάση; Αυτές όλες είναι ορθολογικές επιστημονικές εκτιμήσεις δημοσιευμένες κι όχι τα λόγια της καφετζούς της γειτονιάς ή του μέντιουμ της πόλης. Όσοι λοιπόν δυσπιστούν ή δεν δέχονται a priori αυτές τις απόψεις, τις εκτιμήσεις και τα στοιχεία είναι ψεκασμένοι;
Τι κι αν το 96,2% των θυμάτων με covid-19 είχαν υποκειμενικά νοσήματα σύμφωνα με τα καθημερινά στοιχεία του ΕΟΔΥ. Τι κι αν υπάρχουν κι απ’ την άλλη μεριά επιστήμονες, φωτισμένα μυαλά, πτυχία, σπουδές, έρευνες, βραβεύσεις και στοιχεία. Όλα ρίχνονται χωρίς κρίση, χωρίς λογική, στον καιάδα του ανορθολογισμού μαζί με τα τρολ, τα ζόμπι, τους ακροδεξιούς και τους ψεκασμένους. Τι κι αν χάνονται ατομικά και συλλογικά δικαιώματα. Τι κι αν χάνεται η λευτεριά και απειλείται η δημοκρατία. Τι κι αν η ιστορία διδάσκει ότι εξουσίες, οι όποιες εξουσίες που δεν ελέγχονται από τους πολίτες καταντούν τυραννίες. Τι κι αν χύθηκαν τόνοι αίματος από γενιές ανθρώπων για να αποκτηθούν όλα αυτά, λίγο ενδιαφέρει την επίσημη άποψη και γραμμή. Οι ‘πεπεισμένοι’ όμως ακολουθούν αναντίρρητα, τυφλά κι άκριτα σαν κοπάδι, τον αυλητή του Χάμελιν προς την σωτηρία ή τον γκρεμό, ο χρόνος θα δείξει.
Το CDC (Centers for Disease Control and Prevention) πρόσφατα ανακοίνωσε ότι μόλις το 6% των θανάτων οφείλονται αποκλειστικά στον covid-19. Αυτό δεν επιδέχεται αμφισβήτηση, γιατί είναι βάσει των πιστοποιητικών θανάτου. Με το υπόλοιπο 94% όμως τι γίνεται; Ας μην προστρέξουν να το αθροίσουν ή να το αφαιρέσουν οι αντιτιθέμενες στρατιές στο μερτικό τους. Υπάρχει ακόμη μεγάλη επιστημονική άγνοια γι’ αυτή τη νόσο και λείπουν βασικά επιστημονικά εργαλεία, όπως οι συγκριτικές δημογραφικές μελέτες των μεταβολών ανά έτος ή μήνα, αλλά και νεκροτομικά ευρήματα που μπορούν να πιστοποιήσουν τόσο την αιτία θανάτου, όσο και να αξιολογήσουν τις θεραπείες που εφαρμόστηκαν κ.ά. Οι πρώτες έρευνες από το πανεπιστήμιο του Bristol λένε πολλά και άλλα, ας περιμένουμε. Μέχρι τότε υπομονή κι άνω τελεία, και…..
Να πέσουν οι τόνοι, ο πανικός δεν βοηθά κανένα και σίγουρα όχι την επιστήμη. Να βρεθούν και να συνομιλήσουν οι αντιτιθέμενοι επιστήμονες σε φόρουμ, σε στρογγυλά τραπέζια, σε πάνελ τηλεοπτικά και διαδικτυακά, ελεύθερα και δημοκρατικά χωρίς αποκλεισμούς. Ο κόσμος να απορήσει, να προβληματιστεί, να ρωτήσει, να ακούσει και να πεισθεί. Δεν υπάρχουν στις δημοκρατίες εξ officio ουρανόπεμπτες επιστημονικές αυθεντίες κι από κάτω αδαείς υπήκοοι κι υποτακτικοί να τις ακούν, να τις αποδέχονται και να τις υπηρετούν. Όλα κρίνονται κι αξιολογούνται στις δημοκρατίες. Η επιστήμη κι οι επιστήμονες που ξεπερνούν το όριο του «Μέχρι εδώ ξέρω» μπορεί να φέρουν καταστροφές. Κι η ιατρική είναι επιστήμη κι οι λειτουργοί της επιστήμονες κι όχι Θεοί. Εντάξει, τεμαχίστηκε ο άνθρωπος με τον χρόνο από ειδικότητες, εξειδικεύσεις και υπερεξειδικεύσεις κι έχασε την ενιαία ψυχοσωματική του οντότητα, χάθηκε το δάσος πίσω από το φύλλο, έτσι το γιατρικό για ένα μέρος μπορεί να γίνει θανατικό για άλλο, τον οργανισμό ή την ψυχή του. Ας μην ξεχνάμε τις θαλιδομίδες, τις Λέρους και τις Σπιναλόγκες. Ας μην ξεχνάμε το Aids πρόσφατα. Μη ξεχνάμε τους κοινωνικούς αποκλεισμούς και τους ανθρώπινους στιγματισμούς που έφερε η επιστημονική γνώση που ξεπέρασε το όριο από έπαρση, αλαζονεία, φιλοδοξία ματαιοδοξία ή από όφελος, χρηματικό ή προσωπικό. Η επιδημία και πολύ περισσότερο η πανδημία θέλει συνεργασία και προσπάθεια μιας σειράς επιστημόνων, ιατρών και άλλων πολλών για να βρεθεί το φάρμακο κι η λύση. Μια λύση που δεν θα διακυβεύει την ελευθερία και τη δημοκρατία των ανθρώπινων κοινωνιών και των ατόμων. Μια λύση κοινή για όλους τους κατοίκους του πλανήτη και των γενεών που θα ακολουθήσουν. Μια λύση που δεν θα υποθηκεύει τη συνέχεια της ελεύθερης βούλησης του ανθρωπινού όντος, ακόμη και για την επιβίωση του, στον παρόντα ιστορικό χρόνο, αλλιώς το μέλλον θα πάρει εκδίκηση από τους απογόνους του.
Προσυπογράφω StaMiKous
